WIELKA ŚRODA, WIELKI CZWARTEK, WIELKI PIĄTEK, WIELKA SOBOTA, NIEDZIELA WIELKANOCNA, A NA DESEREK KIEŁBASKA, JAJECZKO I CHLEBEK ŚWIĘCONY

Obowiązkowo Wielka Środa, Wielki Czwartek, Wielki Piątek i Wielka Sobota, Niedziela Wielkanocna, a na deserek kiełbaska, jajeczko i chlebek święcony...

Krótko przed kolejnymi świętami chciałabym zaapelować po raz kolejny i zapewne za kilka miesięcy będę pisała o tym samym, i za rok, półtorej, dwa lata i cosi via..., do wszystkich, którzy zasiądą do świątecznych stołów, przy których będą siedzieć również dzieci z różnorodnymi zaburzeniami neuro - rozwojowymi...Uwzględnijcie fakt, że dla dzieci z nadwrażliwościami każde święta to czas obfitujący w niezliczoną ilość bodźców, które niekoniecznie mogą być dla nich przyjemne w odróżnieniu od reszty rodziny, cioć, wujków, babć i dziadków.  Dziecko z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, dziecko z padaczką oraz wieloma innymi trudnościami rozwojowymi zmaga się z wieloma nadwrażliwościami na wszechpanujące bodźce, które w święta są o wiele bardziej intensywne i wpływają na jego samopoczucie. Należy o tym pamiętać planując świętowanie Wielkiego Tygodnia, między innymi rodzinne wyjścia na codzienne msze święte.

ODBIERANIE ŚWIATA POPRZEZ ZMYSŁY:

"Spostrzeganie to proces odbierania informacji przez zmysły i przetwarzania tych informacji w mózgu czyli tworzenie spostrzeżenia. W każdej sekundzie odbieramy świat zmysłami a w mózgu łączą się informację płynące ze zmysłów np. odgłos rozkładania sztućców, widok zastawy i jedzenia, zapach gotowanych potraw, uczucie ucisku w jamie ustnej podczas gryzienia i w końcu smak – tworzy w umyśle spostrzeżenie – pyszny obiad. U osób z autyzmem proces spostrzegania może przebiegać w zupełnie inny sposób. Zaburzenia w odbiorze i przetwarzaniu bodźców sensorycznych są związane z pracą mózgu. Mózg nie przetwarza bodźców w prawidłowy sposób, co powoduje, że osoba ma inną wrażliwość na bodźce. Zaburzenia spostrzegania przez zmysły występują u większości osób z autyzmem. Mogą występować też w populacji osób neurotypowych, jako neurologiczne zaburzenie.

Odbieranie rzeczywistości przez zmysły u osób ze spektrum autyzmu przebiega nietypowo. Kiedy zmysły są zbyt wrażliwe lub mało wrażliwe, niektóre zwyczajne dźwięki stają się przerażająco głośne, mocny dotyk – niezauważalny. Sensoryzmy to zachowania, które są przejawami zaburzeń w odbiorze i przetworzeniu bodźców ze środowiska.


Carl Delacato był psychologiem, który jako jeden z pierwszych pierwszy badał spostrzeganie przez zmysły u osób z autyzmem. Z badań Carla Delacato w latach 70. wynikało że nawet 98% osób z autyzmem ma zaburzenia przetwarzania sensorycznego.

Nadwrażliwość oznacza, że osoba odbiera bodźce ze środowiska zbyt intensywnie – jej układ nerwowy ma wysoką wrażliwość na niektóre bodźce. Osoby z nadwrażliwością nie mogą znieść określonych rzeczy: zapachów, smaków, dźwięków. Doświadczanie ich sprawia osobie nadwrażliwej ogromny dyskomfort a nawet ból"

(Źródło:  https://polskiautyzm.pl/organizacja-bodzcow-zmyslowych-sensoryzmy/)

trzech-chlopcow-zaslania-buzie-oczy-uszyNADWRAŻLIWOŚĆ SŁUCHOWA:

Kamil jest 4-letnim chłopcem, który nie lubi głośnych i nagłych dźwięków wydawanych przez rówieśników. Odpycha inne dzieci i zakrywa uszy podczas zajęć, które wiążą się z hałasem. To zachowanie nasila się podczas zabawy w czasie wolnym.

(Źródło:  https://polskiautyzm.pl/organizacja-bodzcow-zmyslowych-sensoryzmy/)


Nadwrażliwość słuchu u takich dzieci objawia się częstym zatykaniem uszu, złym samopoczuciem, a nawet agresją podczas przebywania w miejscu, w którym znajduje się więcej osób.Tutaj Kościół moi drodzy jest miejscem, w którym natężenie dźwięków oraz ilość przebywających tam osób są tak ogromne, że człowiek neurotypowy potrafi wyjść stamtąd z bólem głowy, a co dopiero dziecko z ASD, czy padaczką. Pamiętajmy też zanim podejmiemy decyzję w kwestii rodzinnych wypadów do Kościoła, że u dzieci z padaczką dźwięki mogą potęgować napady padaczki.

NADWRAŻLIWOŚĆ WZROKOWA:

„Poruszałam się po zupełnie białej przestrzeni pozbawionej przedmiotów. Ze wszystkich stron otaczały mnie jasne plamy puszystego koloru. Przechodziłam przez nie tak, jakby ich w ogóle nie było. Chciało mi się z tego śmiać. (…) Kiedy nie spałam podążałam za nim bez wytchnienia. Odwracałam się w stronę światła, które wpadając przez okna zatrzymywało się na moim łóżeczku, i gwałtownie pocierałam oczy. Widziałam je. Jaskrawe, puszyste, przenikające biel. Zauważyłam, że w powietrzu było mnóstwo plam. Kiedy patrzyłam w przestrzeń, widziałam plamy.
Ludzie przechodzili obok, przeszkadzając mi w moim magicznym odbiorze rzeczywistości. Ja przechodziłam obok nich i słyszałam, jak coś mamrotali. Moim ogromnym pragnieniem było zagubić się w tych plamach. Nie zwracałam uwagi na to, co mówią ludzie. Patrzyłam poprzez nich spokojnie, ciesząc się, że gubię się w moich plamach.”



Donna Williams „Nikt nigdzie”

(Źródło:  https://polskiautyzm.pl/organizacja-bodzcow-zmyslowych-sensoryzmy/)

U dzieci z nadwrażliwością wzrokową bardzo często pod wpływem różnych bodźców: oświetlenia, kolorów, ich natężenia dochodzi do bólu i łzawienia oczu. Może pojawić się chęć ucieczki z takiego miejsca, jakim niewątpliwie jest Kościół, zamykanie oczu, zakrywanie ich rękoma, odwracanie się od źródła światła, wchodzenie pod ławki (również pod wpływem dźwięków). Takie dzieci reagują niepokojem również pod wpływem nagłej zmiany oświetlenia.

NADWRAŻLIWOŚĆ POKARMOWA/WYBIÓRCZOŚĆ:

"Ela jest bardzo wybredna w kwestiach jedzenia. Toleruje tylko ściśle określone potrawy z kilku składników. Dodatkowo nie je pokarmów, które są twarde i wymagają gryzienia. Rodzice martwią się taką ścisłą dietą. Kiedy próbują namówić Elę do zjedzenia czegoś nowego lub przemycić nowy składnik do talerza, dziewczynka od razu wypluwa jedzenie i bardzo się denerwuje"

(Źródło:  https://polskiautyzm.pl/organizacja-bodzcow-zmyslowych-sensoryzmy/)

Problem wybiórczości pokarmowej to coś, co spędza sen z powiek właściwie chyba wszystkim rodzicom dzieci z zaburzeniami ze spektrum. Nie znam ani jednej matki, która nie przechodziła, lub nie przechodzi tego z własnym dzieckiem. Niechęć do określonych potraw, ich konsystencji, struktury, wyglądu często powoduje odruch wymiotny, wypluwanie, czy nawet dławienie się pokarmem.

NADWRAŻLIWOŚĆ WĘCHOWA:

„Mam delikatny nos, dlatego przeszkadzają mi nieprzyjemne zapachy, z daleka czuję jeśli ktoś jest spocony lub ma nieprzyjemny zapach z ust. Nie mogę też wąchać zwierząt choć na przykład niektóre psy mi się podobają.”



Dietmar Zöller „Gdybym mógł z wami rozmawiać”
 

(Źródło:  https://polskiautyzm.pl/organizacja-bodzcow-zmyslowych-sensoryzmy/)

Dziecko z nadwrażliwością węchową może w innych miejscach niż swój dom bać się wejść np do toalety. Trzeba wziąć to pod uwagę idąc do kogoś w gości. Mogą mu przeszkadzać różne zapachy jak również może mieć niechęć do zjedzenia czegoś, kiedy wokół czuje milion różnych zapachów.

NADWRAŻLIWOŚĆ DOTYKOWA:

„Nasze ciała wołają o kontakt z ludźmi, lecz gdy do niego dochodzi, wycofujemy się z bólem i zakłopotaniem. Osiągnęłam wiek 20 lat, nim byłam w stanie uścisnąć czyjąś rękę lub spojrzeć na kogoś wprost.”



Temple Grandin „Byłam dzieckiem autystycznym”
 
(Źródło:  https://polskiautyzm.pl/organizacja-bodzcow-zmyslowych-sensoryzmy/)
 
Z nadwrażliwością dotykową jest tak, że ona szczególnie wyraźnie może odznaczać się lękiem przed dotykiem innej osoby, a nawet bólem fizycznym związanym z przytulaniem, ocieraniem się itp...Nie trudno sobie wyobrazić zatem, co czuje dziecko z ASD, ale nie tylko, podczas uroczystości rodzinnych, wszelkiego rodzaju świąt, mszy świętych itd...Takie dziecko może szukać drogi ucieczki, wchodzić pod stoły, zamykać się w innym pomieszczeniu, ukrywać się gdzieś w kącie pomieszczenia, kiedy tylko spotyka się z sytuacją, w której dochodzi do zbliżenia się innych osób do niego. Ale jeszcze zanim dojdzie w ogóle do jakiegokolwiek kontaktu fizycznego z innymi osobami, już w domu, w trakcie ubierania się dochodzić może do rozpaczliwych scen, bo ubranie wybrane przez mamusię jest za sztywne, za szorstkie, ma metki, które przeszkadzają itd...





RÓWNOWAGA:

Kuba jest 6-latkiem, który ciągle jest w ruchu. Ulubionym zajęciem Kuby jest chodzenie. Najlepiej czuje się, kiedy wyjdzie domu. Bierze wtedy za rękę osobę dorosłą i ciągnąc ją za sobą, chodzi szybkim krokiem po podwórku. Jedynym miejscem w którym Kuba pozostaje przez dłuższy czas w jednej pozycji jest huśtawka. Może huśtać się całymi godzinami i bardzo to lubi.
(Źródło:  https://polskiautyzm.pl/organizacja-bodzcow-zmyslowych-sensoryzmy/)
Tutaj szczególną uwagę trzeba zwrócić nie na nadwrażliwość, lecz na niedowrażliwośc tego zmysłu, gdyż takie dziecko najpewniej będzie w ciągłym ruchu. Może skakać, robić, huśtać się na wszystkim, co się do huśtania może nadać, z wszystkiego zrobi sobie trampolinę, jak również może się często kręcić w kółko.  To zachowanie może spotkać się z brakiem zrozumienia przez innych ludzi czemu nasze dziecko nie siedzi grzecznie przy wielkanocnym stole tylko stale coś kombinuje. 

PROPRIOCEPCJA CZYLI CZUCIE GŁĘBOKIE:

„Jego siła dosłownie przyklejała mnie do ściany, nie miałam wyboru musiałam poddać się temu wrażeniu. Choć ściana beczki boleśnie wpijała się w moje plecy, nagle uświadomiłam sobie, że potrzebowałam czegoś tak gwałtownego, aby pierwszy raz przebić się przez swoje bariery ochronne i coś poczuć.”



Temple Grandin „Byłam dzieckiem autystycznym”
Temple Grandin chciało poczuć swoje ciało poprzez ucisk.
 (Źródło:  https://polskiautyzm.pl/organizacja-bodzcow-zmyslowych-sensoryzmy/)

W zależności od tego, czy dziecko ma nadwrażliwość, czy niedowrażliwość może różnie się zachowywać. Dziecko niedowrażliwe może uderzać w stół, czy w podłogę różnymi przedmiotami, rzucać, ściskać, niszczyć, trzaskać sztućcami i talerzami, uderzać innych lub uderzać się głową w ściany, stół, czy podłogę, mocno chwytać - dusić, natomiast nadwrażliwe będzie uciekało przed kontaktem fizycznym, będzie płakało przytulane, bo będzie to go bolało, będzie niechętne do aktywności fizycznej itd...


Reasumując na zakończenie chciałabym zwrócić uwagę, rodzicom raczej nie muszę, ale wszystkim tym, którzy zasiądą przy wielkanocnym stole z rodzicami dziecka ze spektrum, dziecka z padaczką, dziecka z trudnościami rozwojowymi, aby nie oceniali tylko wzięli sobie do serca i pod uwagę powyższe zdania. Niech na stole świątecznym znajdzie się to, co dziecko lubi jeść najbardziej. Jeśli przyjmujecie w gości rodzinę z takim dzieckiem zapytajcie wcześniej, co ono lubi jeść i przygotujcie to. To pomoże mu się oswoić z nowym miejscem i sprawi mu przyjemność. Unikajcie tekstów do dziecka, czy do rodziców w stylu: kiełbaska, jajeczko i chlebek święcony...no zjedz, bo przecież nie wypada tak w święta jeść zupy jarzynowej..., to w końcu tradycja...jak ją/jego wychowaliście, przecież on/ona nic nie je...co to znaczy, że nie chce jeść...? itd...itp...
Rodzice! Może warto się zastanowić lub w ogóle zrezygnować z codziennych mszy świętych przez spotkaniem się na śniadaniu wielkanocnym w większym gronie osób niż najbliższa rodzina (mama, tata i rodzeństwo) po to, by spotkanie przebiegło w miarę spokojnie, a nie z przebodźcowanym, krzyczącym dzieckiem na krześle obok. Nie zmuszajcie dzieci do przytulania wszystkich cioć i wujków, całowania przy każdej okazji i co nie tylko.
Święta to szczególny czas, kiedy wokół czuć wiele różnych zapachów zarówno przygotowanych potraw jak i tona wylewanych na siebie perfum przed spotkaniami rodzinnymi. To może rozdrażnić dziecko. Jeśli możecie unikajcie robienia z domu drugiej drogerii. Poproście o to również rodzinę, czy gości. To nie wstyd!
Idziecie na święta do domu, w którym mieszkają dzieci ze spektrum, czy z padaczką? Przygotujcie się i zrozumcie, że w tym domu panują inne zasady dopasowane do potrzeb dziecka, a nie dorosłych. Przygotujcie się na ten cały repertuar zachowań, które opisałam powyżej i zaakceptujcie to, że w tym domu święta wyglądają inaczej, co nie znaczy, że gorzej.

Wesołych i spokojnych Świąt

Umysł Wyjątkowy






 





No comments:

Post a Comment

DZIEŃ CHOREGO NA PADACZKĘ - RODZICU WYLUZUJ I ŻYJ

Kochani Dziś jest wyjątkowy dzień i będzie wyjątkowy post. Będzie też dość długi. Przepraszam, ale zależy mi na tym, żeby zawrzeć w nim...